Oleje, których lepiej unikać przy chorobie zwyrodnieniowej stawów

Opublikowano dnia: 2020-07-17

Aby zadbać o stawy, warto wybierać dobre oleje

Często się mówi, że choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) wynika ze zużycia się chrząstki w stawach.

Jednak to uproszczona definicja.

Owszem, osoby cierpiące na tę chorobę rzeczywiście mają uszkodzoną chrząstkę. Ale czy przyczyną jest tylko, lub głównie, jej zużycie? Gdyby tak było, choroba zwyrodnieniowa stawów pojawiałaby się przedwcześnie u młodych osób intensywnie uprawiających sport. A tak nie jest, wręcz przeciwnie (z wyjątkiem osób po wypadku uszkadzającym określony staw).

Chrząstka jest uszkodzona przez przewlekły stan zapalny

Przyczyna zniszczenia chrząstki jest ogólnoustrojowa i jest nią stan zapalny w organizmie.

Komórki budujące naszą tkankę chrzęstną, zwane chondrocytami, nienawidzą stanu zapalnego. Sprawa jest prosta: gdy do chondrocytów docierają mediatory zapalenia (substancje wytwarzane przez organizm, aby wywołać zapalenie, np. w przypadku infekcji wirusowej, bakteryjnej, uderzenia), zaczynają „szaleć”.

Przestają normalnie funkcjonować. Wstrzymują swoją pracę i pozostawiają chrząstkę taką, jaka jest. Chrząstka się starzeje, twardnieje, pęka i się rozpada. To właśnie choroba zwyrodnieniowa stawów.

Aby uniknąć tej choroby, trzeba zatem wygasić przewlekły stan zapalny w organizmie, aby zmniejszyć obecność przekaźników (mediatorów) zapalenia (prostaglandyn, cytokin).

Przyczyny przewlekłego zapalenia

Przewlekłe zapalenie może występować:

• w przypadku infekcji: np. zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie oskrzeli, zapalenie skóry, zapalenie opon mózgowych, zapalenie zatok, zapalenie wyrostka robaczkowego. Jeśli nieustannie pojawiają się u Ciebie tego typu choroby, w organizmie nieustannie znajdują się mediatory reakcji zapalnej, które rozregulowują działanie chondrocytów;
• w jelitach, z powodu spożywania produktów, na które występuje nietolerancja, takich jak gluten lub produkty mleczne. Jeśli masz chorobę zapalną jelit (np. zespół jelita drażliwego, chorobę Leśniowskiego-Crohna), istnieje większe prawdopodobieństwo problemów ze stawami. Badanie opublikowane w „Journal of Nutrition” w 2011 r. wykazało, że 71% osób chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów ma problemy z jelitami. Wyniki te zostały potwierdzone w badaniu z 2012 roku opublikowanym w „Journal of Rheumatology”, które wykazało, że osoby z reumatoidalnym zapaleniem stawów mają o 70% wyższe ryzyko hospitalizacji z powodu problemów jelitowych [1];
• Zęby po dewitalizacji mogą być źródłem przewlekłego zapalenia w organizmie. Te zęby postrzegane są jako martwe, jako ciało obce, które trzeba wyeliminować, co wywołuje permanentną reakcję zapalną. Z badania, które Nabil Bissada opublikował w „Journal of Clinical Rheumatology” w 2012 roku, wynika, że w płynie maziowym osób cierpiących na chorobę zwyrodnieniową stawów można znaleźć bakterie jamy ustnej! Autorzy badania apelują do specjalistów, aby zwracać uwagę na infekcje jamy ustnej i zębów u osób z dolegliwościami stawów, oraz aby te infekcje leczyć [2];
• z powodu stresu, zanieczyszczeń lub nieodpowiedniego odżywiania. Wiemy już, że tzw. śmieciowe jedzenie zwiększa poziom stanu zapalnego w organizmie;
• oraz z powodu innych przewlekłych stanów zapalnych w organizmie, których przyczyny mogą pozostawać nieznane.

Niezdrowe jedzenie wywołujące stan zapalny

Często przyczyną jest niezdrowe jedzenie. Do najczęstszych przyczyn stanu zapalnego zaliczamy różnego rodzaju żywność bardzo tanią, wysoko przetworzoną, wyprodukowaną z syropu glukozowego, cukru, mąki, olejów roślinnych, soli i dodatków do żywności.

Najgorsze są produkty smażone w głębokim tłuszczu. Mamy tam węglowodany (cukry) bardzo szybko wchłanialne, gdyż smażone w wysokiej temperaturze (na przykład skrobię ziemniaczaną obecną we frytkach i chipsach), produkty zaawansowanej glikacji oraz oleje gotujące się lub wręcz przypalone.

Dziś skupmy się na olejach wywołujących stan zapalny, a tym samym przyczyniających się do zaostrzenia choroby zwyrodnieniowej stawów.

Oleje, które podnoszą poziom stanu zapalnego (i uszkadzają chrząstkę)

Oleje, które zawierają dużo kwasów tłuszczowych omega-6, to oleje prozapalne.

Niestety to zarazem najpowszechniej występujące i najtańsze oleje dostępne w sprzedaży: olej słonecznikowy, kukurydziany, sojowy, z pestek winogron i z kiełków pszenicy.

Omega-6 są przez organizm przekształcane w prostaglandyny i inne białka prozapalne. Jak już wiesz, prostaglandyny są przekaźnikami odpowiedzi zapalnej, które nadmiernie pobudzają komórki budujące chrząstkę (chondrocyty) i rozregulowują ich działanie.

Oleje bogate w omega-3 (olej rzepakowy, olej z orzechów włoskich, olej z pestek dyni, olej lniany, olej rybny) również są przekształcane w prostaglandyny, ale w znacznie wolniejszym tempie, co sprawia, że organizm ma czas, aby je zmetabolizować.

Jeśli będziesz spożywać te oleje zamiast olejów bogatych w omega-6, zmniejszysz stan zapalny w swoim organizmie.

Badania wykazały, że oleje z ryb bogate w omega-3 uśmierzają bóle stawów u części osób [3].

To dodatkowy powód, aby je spożywać. Trzeba jednak pamiętać, że omega-3 są bardzo wrażliwe na ciepło i szybko się rozkładają w trakcie obróbki termicznej. W miarę możliwości spożywaj je na surowo. Do obróbki termicznej najlepiej wybieraj tłuszcze nasycone, które w temperaturze pokojowej mają konsystencję stałą: olej kokosowy, tłuszcz kaczy, smalec, masło lub, jeszcze lepiej, masło klarowane. Tłuszcze nasycone są bardziej stabilne podczas obróbki termicznej i wytwarzają mniej związków toksycznych.

Zdrowia życzę,

Jean-Marc Dupuis

[1] https://www.arthritis.org/about-arthritis/types/rheumatoid-arthritis/articles/gastrointestinal-problems-rheumatoid-arthritis.php

[2] https://www.futura-sciences.com/sante/actualites/medecine-science-decalee-arthrose-genou-brossez-vous-dents-39736/

[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4965662/